Fases
Latente fase
Je voelt aan het einde van de zwangerschap steeds meer harde buiken. Op een bepaald moment zet dit door in lichte onregelmatige weeën; het begin van de bevalling, de latente fase. De latente fase begint soms al dagen voordat de bevalling echt doorzet. Tijdens deze fase wordt de baarmoedermond zacht, week en korter. Als de baarmoedermond verstreken is zal deze open gaan, de weeën worden langzaamaan wat sterker en je krijgt de eerste 4-5 cm ontsluiting. Dit proces kan best lang duren, een aantal dagen of een hele nacht is echt normaal. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen en te slapen, je hebt de energie later echt nog nodig.
Actieve fase
Vanaf ongeveer 4-5 cm ontsluiting als de weeën sterker worden en vaker komen, begint de actieve fase, vanaf dan duurt het gemiddeld 1-2 uur per cm tot je 10 cm hebt en dus volledige ontsluiting (soms gaat het sneller en soms kost het meer tijd). Je hebt nu echt alle aandacht nodig om de weeën op te vangen, slapen lukt niet meer. Gebruik je ademhaling en benut de pauzes tussen de weeën door om uit te rusten. Probeer verschillende houdingen en ontdek wat prettig is. Misschien helpt de warmte van een douche of bad nu ook goed.
Persfase
Als de baarmoedermond helemaal open is, heb je 10 cm of volledige ontsluiting. Vanaf dat moment zul je voelen dat je lijf wil meepersen tijdens de weeën, de persfase is begonnen, nog even hard werken en je baby is er! Deze fase duurt gemiddeld 1-2 uur bij een eerste kind. Echte persdrang is niet te missen, het is een reflex die niet tegen te houden is, geef er dan ook gerust aan toe. Meestal zien we aan het lichaam van de barende vrouw en hoe zij reageert dat het zover is, een inwendig onderzoek om dit te bevestigen is meestal echt niet nodig. Je perst mee tijdens iedere wee door je lichaam te volgen en toe te geven aan de druk die je voelt. Dit kan in elke houding, verticaal; bijvoorbeeld op de kruk, of in bad, op je handen en knieën, op je zij of rug in bed, wat jij het prettigst vindt.
Geduld
De geboorte van een eerste kind kost tijd. De baarmoedermond en de bekkenbodem moeten voor het eerst oprekken en dat gaat niet zomaar. Het merendeel van de vrouwen dat voor het eerst bevalt, is daar van het begin tot het eind een etmaal mee bezig. Dat wil niet zeggen dat je een etmaal lang heftige weeën hebt, ook het rijp en soepel worden van de baarmoedermond en het krijgen van de eerste 4-5 cm ontsluiting kost tijd. Het helpt om de klok wat los te laten, er is geen haast en je lijf gaat haar gang. Ook wij kijken meer naar jou en je baby dan naar de klok, hoe gaat het met jullie en wat is er nodig voor een goed verloop en een positieve ervaring?
Als je al eerder bent bevallen zul je merken dat het wat sneller kan gaan, als de weeën eenmaal goed op gang zijn kan het zelfs in enkele uren al zover zijn dat je volledige ontsluiting hebt. De persfase duurt bij een tweede of volgend kind gemiddeld 10-40 minuten. Als je het gevoel hebt dat het ineens wel heel erg snel gaat twijfel dan niet aan jezelf en laat het ons weten.
Omgaan met pijn
Hoe kun je omgaan met pijn bij de bevalling. Een gemotiveerde positieve houding ten opzichte van de pijn helpt. Het geeft je de kracht om angst en onzekerheid om te zetten in gevoelens van uitdaging en nieuwsgierigheid. Op een bepaald moment krijg je zelfs ‘zin’ in de bevalling, je gaat ervoor.
Pijn is een hulpmiddel bij de bevalling. De pijn draagt namelijk bij aan de veiligheid van de bevalling. Het is een eerste teken dat de bevalling begint, je kunt je terug trekken op een plek waar je rust en ontspanning vindt.
De pijn zet het lichaam aan tot het aanmaken van de stof endorfine. Dit hormoon zorgt ervoor dat de invloed van stresshormonen afneemt. Hierdoor reageert de baarmoeder beter op het weeënhormoon oxytocine. De weeën nemen steeds meer in kracht toe waardoor je weer meer endorfines aanmaakt en je meer ontspannen voelt. Dat proces gaat door totdat het kind geboren is. Zo is pijn eigenlijk de schakel om de weeën steeds sterker te maken en daardoor de bevalling normaal en veilig te houden.
Hoe meer het je lukt om je te ontspannen, bv door rust om je heen, warmte, zachte geluiden en zacht licht, fijne muziek of een fijne geur. Op een voor jou veilige plek met mensen die je graag bij je wil hebben en met voldoende privacy. Hoe meer oxytocine er zal stromen en daarmee ook meer endorfines, waardoor de weeën minder pijnlijk en effectiever zijn.
De tegenhanger van oxytocine is adrenaline, zodra je adrenaline aanmaakt, bv doordat je afgeleid wordt, angstig bent, gestoord wordt of weinig privacy hebt, zal de hoeveelheid oxytocine afnemen, en daarmee ook de hoeveelheid endorfine; de weeën worden pijnlijker en minder effectief, dat zorgt weer voor meer stress en zo kom je in de verkeerde cirkel terecht. Probeer van te voren te bedenken wat je kan helpen om terug te komen in de cirkel van ontspanning, wat kan je zelf doen? Wat kan je partner of iemand anders die bij je is doen? Wat kunnen wij doen? We zullen er in ieder geval altijd zoveel mogelijk aan proberen bij te dragen dat jij je rustig en op je gemak voelt en hebben tips en mogelijkheden genoeg.
Pijnstilling
Het gebruik van pijnstilling is een optie. Iedere vrouw heeft een andere pijnbeleving. Bij sommige bevallingen kan de pijn als te zwaar of ondraaglijk worden ervaren. In zulke gevallen is effectieve medicamenteuze pijnbehandeling nodig. Je bepaalt zelf wanneer dit moment is aangebroken. Wij kennen de belangrijke functie van de pijn en zullen je daarom tijdens de weeën zo goed mogelijk helpen om met de baringspijn om te gaan. Als de pijn echter gaat tegenwerken is pijnbestrijding soms de beste optie. Voor pijnbestrijding moet je naar het ziekenhuis. In Isala klinieken in Zwolle is het 24 uur/dag mogelijk om die pijnstilling te krijgen, na doorverwijzing door ons en in overleg met de dienstdoende gynaecoloog en eventueel de anesthesist. Tijdens de zwangerschap, bespreken we met je wat de verschillende vormen van medicamenteuze pijnbehandeling zijn. Het is belangrijk hiervan op de hoogte te zijn voordat je gaat bevallen.
Je kunt deze informatie nalezen op de website van onze beroepsorganisatie:
www.deverloskundige.nl/bevalling/pijnbehandeling-met-medicijnen (Let op, op deze website wordt ook het gebruik van lachgas beschreven, dit is in Isala in Zwolle helaas niet mogelijk.)
Ook op de website van Isala Zwolle kun je een filmpje bekijken over pijnstilling tijdens de bevalling: www.isala.nl/bevallen/pijnbestrijding/
Veiligheid
De veiligste bevalling is een bevalling waarbij zo min mogelijk ingegrepen wordt. Want elke ingreep, of het nu een infuus met oxytocine, pijnstilling of een vacuümverlossing is, brengt zowel voor de moeder als het kind een extra risico met zich mee.
Het is belangrijk dat je tijdens de bevalling krachtige weeën hebt. Hoe sterker de weeën, hoe sneller de bevalling en hoe groter de kans op een voorspoedige bevalling zonder complicaties. Dan gaat de baarmoedermond tijdens de ontsluiting vlot open en zijn de persweeën krachtig genoeg om de baby op eigen kracht naar buiten te persen. Een bevalling is dus het veiligst wanneer je sterke weeën hebt en er niet of nauwelijks ingegrepen hoeft te worden om het kind te laten komen.
De kunst van ons vak is om ervoor te zorgen, dat bij iedere bevalling, de barende vrouw op haar intuïtie gaat vertrouwen en haar lichaam de vrije loop laat gaan. Dan is de baarmoeder in staat om goed samen te trekken, waardoor de baarmoedermond zich kan openen. Wij zijn er tijdens de bevalling volledig op gericht om je tijdens dit proces te helpen en tot steun te zijn. We zijn vaak uren aanwezig bij een bevalling. Op het oog doen wij dan misschien niet zoveel maar er zijn vele signalen die ons laten weten hoe het gaat, hoe de baring vordert en wat kan helpen. Ook zonder je te onderzoeken. Natuurlijk doen we tussendoor ook wat controles, bijvoorbeeld het luisteren naar de hartslag van de baby en zullen we je ook adviseren als we denken dat er meer zorg nodig is. Of als jij dat vraagt. Maar veelal zitten wij rustig en wachten af.
Het is in Nederland veilig om thuis te bevallen. Wij zijn ervoor opgeleid om op tijd te signaleren wanneer er complicaties optreden, een aantal dingen kunnen we thuis oplossen en in andere situaties is het beter om naar het ziekenhuis te gaan. We hebben een prettige samenwerking met de gynaecologen en het personeel op de verloskamers waardoor een overdracht goed te regelen is, het ziekenhuis is makkelijk bereikbaar en als er wat meer haast is is de ambulance ook snel ter plekke.
Het is uit onderzoek gebleken dat er bij een thuisbevalling minder vaak onnodige medische handelingen plaats vinden wat de kans op complicaties vermindert. Dit komt met name omdat vrouwen zich in hun eigen vertrouwde omgeving het best kunnen ontspannen.
Praktisch
Als de bevalling is begonnen bel je met de dienstdoende verloskundige via 06-54 27 63 59. We horen van je wat er gaande is en als je het fijn vindt komen we bij je thuis. We kijken hoe het met jou en de baby gaat, hoe ver de bevalling is gevorderd en we bespreken dan samen met jou waar je behoefte aan hebt; of we bij je blijven en je ondersteunen of dat we je nog even met rust laten omdat jullie het samen heel goed redden.
Uiteraard bepaal jij tijdens de bevalling waar je wilt bevallen, thuis of poliklinisch in het ziekenhuis. We bespreken beide opties uitgebreid tijdens de zwangerschap.
Bij een thuisbevalling bellen we op tijd de kraamverzorgster voor extra ondersteuning en blijven we bij je tot een paar uur na de geboorte van het kind. Het voordeel van thuis bevallen is dat je je meestal beter kan ontspannen in je eigen vertrouwde omgeving wat het goed doorzetten van de weeën bevordert. Het verstoren van dat proces door in de auto te gaan en in een vreemde omgeving terecht te komen kan ervoor zorgen dat de kracht van de weeën afneemt (je maakt adrenaline aan). Je kan bij een thuisbevalling gebruik maken van je hele huis en wij zijn bij je te gast. Ook na de bevalling hoeven jij en de baby niet meteen weer in de auto voor de rit naar huis, je kan lekker in je eigen bed (blijven) liggen. We hebben alle benodigde spullen bij ons waaronder ook een baarkruk.
Kies je voor een poliklinische bevalling in het ziekenhuis dan gaan wij met je mee en begeleiden je verder bij de bevalling in het ziekenhuis samen met de kraamverzorgende. Op het moment dat het tijd is om naar het ziekenhuis te gaan (als je in de actieve fase bent dus meestal vanaf 5 cm) bellen we met de verlosafdeling van Isala in zwolle of er plek is. Meestal zijn we welkom maar met de huidige drukte ligt Isala ook regelmatig vol en dan moeten we uitwijken naar een ziekenhuis in de regio (bv naar Deventer, Apeldoorn, Harderwijk, Hardenberg, Heerenveen of Zutphen).
Een paar uur na de bevalling ga je weer naar huis. De kraamverzorgende gaat met je mee en zal je thuis op weg helpen.
Er zijn kosten verbonden aan een poliklinische bevalling (op eigen verzoek zonder medische indicatie), informeer bij je ziektekostenverzekeraar naar de eigen bijdrage.
Als er zich tijdens de bevalling een mogelijk risico voordoet kan het zijn dat we je adviseren naar het ziekenhuis te gaan om daar de bevalling verder af te maken. We zullen je in dat geval alle informatie geven zodat je zelf ook mee kan denken. We gaan samen met jullie naar het ziekenhuis. We brengen je naar de verloskamer en terwijl jullie je daar installeren zorgen wij voor een mondelinge en zorgvuldige overdracht. Ook zullen we je dossier digitaal versturen. De klinisch verloskundige of arts assistent neemt de zorg van ons over. Vaak blijven we nog een tijdje bij je ter ondersteuning, dit in overleg, afhankelijk van de situatie en jullie wensen. De verzekering vergoedt een medische ziekenhuisbevalling.
